Xuất thân từ những người nông dân mất ruộng đất, những người thợ thủ công bị phá sản, họ mang trong mình lòng yêu nước nồng nàn và tinh thần căm thù giặc sâu sắc.

Công nhân và chủ người Pháp tại xưởng Ba Son những năm 1925-1926. Ảnh: Triển lãm chuyên đề “Ba Son – Dòng thời gian” - Bảo tàng Tôn Đức Thắng

Cổng vào xưởng đóng tàu Sài Gòn những năm 1920-1929. Ảnh: Triển lãm chuyên đề “Ba Son – Dòng thời gian” - Bảo tàng Tôn Đức Thắng

Từ con số 10 vạn người trước Chiến tranh thế giới lần thứ nhất, đội ngũ công nhân đã nhanh chóng tăng lên hơn 22 vạn người vào năm 1929. Bị áp bức bóc lột tàn tệ, giai cấp công nhân đã sớm tập hợp trong các Hội Ái hữu, Hội Tương tế để đấu tranh đòi quyền lợi.

Sự kiện thành lập Công hội Ba Son (Sài Gòn) vào năm 1920 do người công nhân ưu tú Tôn Đức Thắng khởi xướng đã đánh dấu một bước ngoặt, mở đầu cho phong trào đấu tranh có tổ chức của giai cấp công nhân Việt Nam.

Sự ra đời của Công đoàn Việt Nam gắn liền với vai trò của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Người đã sớm nhận thấy sức mạnh của giai cấp công nhân và vai trò của tổ chức Công đoàn khi trực tiếp tham gia Công đoàn tại Anh, Pháp.

Trong tác phẩm "Đường Kách mệnh", Người đã chỉ rõ 5 mục đích cốt lõi của công hội, đặt nền tảng lý luận vững chắc cho việc thành lập tổ chức.

Dưới ánh sáng tư tưởng của Người, phong trào "Vô sản hóa" (1925-1928) do Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên phát động đã đưa lý luận cách mạng thâm nhập sâu rộng vào các nhà máy, hầm mỏ.

Sự ra đời của Chi bộ Cộng sản đầu tiên (3/1929) và Đông Dương Cộng sản Đảng (6/1929) là kết quả tất yếu của quá trình này, trong đó đồng chí Nguyễn Đức Cảnh là một trong những hạt nhân lãnh đạo.

Nhà số 5D phố Hàm Long, Hà Nội - nơi thành lập Chi bộ cộng sản đầu tiên ở Việt Nam tháng 3/1929. Ảnh: Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam

Với tầm nhìn chiến lược, đồng chí Nguyễn Đức Cảnh đã nhận thức sâu sắc rằng, muốn cách mạng thành công, phải có một tổ chức đại diện cho giai cấp công nhân.

Ngày 28/7/1929, tại nhà số 15 phố Hàng Nón, Hà Nội, Đại hội thành lập Tổng Công hội Đỏ Bắc Kỳ đã được tiến hành. Đại hội do đồng chí Nguyễn Đức Cảnh chủ trì, thông qua Điều lệ, bầu Ban Chấp hành lâm thời và quyết định xuất bản báo Lao động, tạp chí Công hội Đỏ (nay là Tạp chí Lao động và Công đoàn).

Sự kiện này là một mốc son chói lọi, khẳng định giai cấp công nhân Việt Nam chính thức có tổ chức cách mạng của riêng mình, hoạt động có tôn chỉ, mục đích rõ ràng, dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Đồng chí Nguyễn Đức Cảnh - lãnh tụ của phong trào công nhân, người sáng lập Tổng Công hội Đỏ Bắc Kỳ năm 1929. Ảnh tư liệu

Giai đoạn 1930 - 1945: Ngọn cờ đầu trong cuộc đấu tranh giành độc lập

Ngay sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (3/2/1930), Tổng Công hội Đỏ đã trở thành lực lượng nòng cốt, đội quân chủ lực trong cao trào cách mạng 1930-1931 mà đỉnh cao là Xô Viết Nghệ Tĩnh.

Dù bị thực dân Pháp đàn áp dã man, tổ chức Công hội vẫn kiên cường bám rễ trong quần chúng, linh hoạt thay đổi hình thức hoạt động từ Nghiệp đoàn, Hội Ái hữu (thời kỳ Mặt trận Dân chủ 1936-1939) đến "Hội công nhân phản đế" và sau là "Hội Công nhân cứu quốc" (thời kỳ vận động giải phóng dân tộc 1939-1945).

Lực lượng công nhân, đoàn viên công đoàn đã trở thành hạt nhân của các đội tự vệ, các cuộc bãi công chính trị, góp phần làm nên thắng lợi vĩ đại của Cách mạng tháng Tám năm 1945, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Cách mạng Tháng Tám thành công. Ảnh: TTXVN

Giai đoạn 1945 - 1954: Vừa kháng chiến, vừa kiến quốc

Đất nước vừa giành độc lập đã phải đối mặt với muôn vàn khó khăn và âm mưu xâm lược trở lại của thực dân Pháp. Tháng 7/1946, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam chính thức được thành lập, đánh dấu sự thống nhất của tổ chức Công đoàn trên cả nước.

Trong 9 năm kháng chiến trường kỳ, Công đoàn đã phát động mạnh mẽ các phong trào thi đua yêu nước. Công nhân các nhà máy, công xưởng di tản lên chiến khu đã trở thành những người lính trên mặt trận sản xuất vũ khí.

Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ I (01/1950) tại chiến khu Việt Bắc đã đề ra mục tiêu "Động viên công nhân viên chức cả nước, nhất là công nhân ngành Quân giới sản xuất nhiều vũ khí, khí tài phục vụ kháng chiến chống thực dân Pháp đến thắng lợi".

Đại tướng Võ Nguyên Giáp (hàng đầu, thứ tư, từ phải sang) với các đại biểu dự Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ Nhất, từ 1 đến 15/1/1950 tại Thái Nguyên. Ảnh: TTTVN

Phong trào thi đua ái quốc, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật đã lan tỏa sâu rộng, góp phần quyết định vào thắng lợi của các chiến dịch, mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu".

https://laodongcongdoan.vn/cong-doan-viet-nam-96-nam-son-sat-mot-su-menh-tien-phong-112190.html?fbclid=IwY2xjawLnD21leHRuA2FlbQIxMABicmlkETFSdVhRSjJveHJPTHdmTmtKAR5SubAwuDoCiuy9dSnLqdUkdd56yhq1YsyShehZgvk_-UmExXBv6l0LLQTFTA_aem_hI1H-jtbYXi4r7AmicTaVw