Trong bối cảnh đó, công tác đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động (ATVSLĐ) trên tàu cá không chỉ là yêu cầu về kỹ thuật mà đã trở thành bài toán sống còn. Với vai trò là tổ chức đại diện, đồng hành cùng ngư dân và người lao động trên biển, Nghiệp đoàn nghề cá Việt Nam, dưới sự chỉ đạo của Công đoàn Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam, đã triển khai một số giải pháp mang lại niềm tin và một số giải pháp giúp ngư dân vươn khơi bám biển an toàn.

Yêu cầu cấp thiết về an toàn

Theo báo cáo từ Công đoàn Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam, tính đến hết tháng 6 năm 2025, cả nước có 81.751 tàu cá hoạt động khai thác thủy sản có chiều dài trên 6m hoạt động từ vùng lộng đến vùng khơi. Tại tỉnh Đắk Lắk (sát nhập giữa Đắk Lắk và Phú Yên), địa phương ven biển trọng điểm với 2.995 tàu cá có chiều dài trên 6m, trong đó có 686 tàu khai thác trên vùng khơi. Trong quá trình hoạt động trên biển, ngư dân vẫn đang phải đối mặt với tình trạng thiết bị đảm bảo an toàn trong lao động, nhận thức về ATVSLĐ chưa đầy đủ. Những yếu tố này khiến nguy cơ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp luôn hiện hữu, đặc biệt trong điều kiện làm việc khắc nghiệt dài ngày trên biển.

Không chỉ riêng Phú Yên, báo cáo sơ kết 6 tháng đầu năm 2025 của Công đoàn Ngành cũng ghi nhận, việc đảm bảo ATVSLĐ cho ngư dân vẫn gặp nhiều khó khăn do đặc thù lao động xa bờ, thiếu liên kết giữa các tàu và hạn chế về nguồn lực tài chính để đầu tư thiết bị hiện đại. Những vụ tai nạn xảy ra không chỉ là mất mát của từng gia đình mà còn là lời cảnh tỉnh về sự cần thiết phải nâng cao năng lực ứng phó và đảm bảo an toàn nghề cá xa bờ. Theo thông tin từ Trung Tâm phối hợp tìm kiếm cứu nạn hàng hải Việt Nam chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, đã xảy ra 95 vụ tai nạn liên quan đến tàu cá và lao động khai thác thủy sản trên biển làm bị thương, chết và mất tích 75 người.

Trước thực trạng trên, Nghiệp đoàn nghề cá Việt Nam đã triển khai một số giải pháp nhằm tăng cường năng lực tự bảo vệ của ngư dân. Ông Đỗ Tiến Dũng, Chủ tịch Nghiệp đoàn nghề cá Việt Nam cho biết: “Công tác đảm bảo ATVSLĐ và hỗ trợ ngư dân gặp nạn trên biển được Nghiệp đoàn nghề cá Việt Nam chú trọng. Đơn vị đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị phát hành tài liệu tuyên truyền ngắn gọn, dễ hiểu và phù hợp với thực tiễn về an toàn lao động trên tàu cá. Những tờ rơi này được cấp phát miễn phí tới từng tàu, từng ngư dân của các nghiệp đoàn, tập trung vào các tình huống nguy hiểm thường gặp và cách xử lý ban đầu, giúp người lao động dễ tiếp cận và ghi nhớ.

Trước những vụ tai nạn trên biển, Nghiệp đoàn nghề cá Việt Nam đã triển khai kết nối, cung cấp thông tin cụ thể đến các nghiệp đoàn nghề cá cơ sở có tàu cá, đoàn viên hoạt động gần khu vực tàu cá bị nạn để các tàu cá tăng cường quan sát và kịp thời hỗ trợ tàu cá, ngư dân bị nạn trên biển tạo sự đoàn kết, gắn bó. Bên cạnh đó Nghiệp đoàn Nghề cá Việt Nam đang triển khai Đề tài khoa học “Giải pháp nâng cao an toàn, vệ sinh lao động trên tàu cá khai thác thủy sản xa bờ thuộc các Nghiệp đoàn nghề cá trên toàn quốc” do Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam giao nhiệm vụ trong năm 2025”.

Song song với đó, Tại các địa phương như Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi.., nghiệp đoàn nghề cá cơ sở đã phối hợp với Chi cục Thủy sản, Biên phòng và chính quyền đị phương tại cơ sở tổ chức tập huấn ATVSLĐ, công tác an toàn trong mùa mưa bão, đồng thời, phát động phong trào thi đua "Tổ đội đoàn kết," "An toàn sản xuất trên biển," và "Bảo vệ chủ quyền biển đảo" trong các lễ hội cầu ngư, góp phần xây dựng ý thức cộng đồng về lao động an toàn và trách nhiệm với biển đảo quê hương.

“Đường dây sống” giữa biển khơi

Một điểm sáng nổi bật khác là việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác đảm bảo an toàn trên biển. Một số nghiệp đoàn nghề cá đã được trang bị hệ thống máy ICOM tầm xa cùng thiết bị trạm bờ, giúp tăng cường thông tin liên lạc giữa nghiệp đoàn và ngư dân trên biển. Đây là công cụ hiệu quả để truyền tải kịp thời các chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước, truyền tải thông tin về thời tiết cực đoan trên biển, đồng thời điều hành hoạt động, hỗ trợ ngư dân trong công tác cứu hộ cứu nạn khi cần thiết.

Nhờ đó, chỉ trong vài năm trở lại đây, các nghiệp đoàn đã tham gia cứu hộ 464 vụ, hỗ trợ gần 4.600 thuyền viên và 689 tàu gặp nạn. Riêng tại tỉnh Quảng Ngãi trước đây (nay là TP Đà Nẵng) – địa phương có mạng lưới nghiệp đoàn phát triển mạnh – đã có 107 vụ cứu nạn được thực hiện thành công, giúp 1.509 ngư dân thoát hiểm. Trong đó có thể kể đến Nghiệp đoàn Nghề cá xã Nghĩa An, từ khi thành lập đã trở thành một điểm tựa vững chắc của ngư dân, giúp đỡ nhiều tàu bị mất lưới, hỏng máy, bị mắc cạn, vận động hỗ trợ nhau hơn 1 tỷ đồng và phân công tàu kéo các tàu bị nạn vào bờ an toàn, không hề tính toán công sức và chi phí. Tại Hà Tĩnh, 65 vụ cứu hộ cũng đã hỗ trợ kịp thời cho 466 ngư dân.

Không chỉ dừng lại ở việc truyền thông hay trang bị kỹ thuật, các nghiệp đoàn nghề cá còn hỗ trợ toàn diện, kết hợp giữa vật chất, tinh thần. Gần 35 tỷ đồng đã được huy động để trao tặng cùng hơn 14.000 lá cờ Tổ quốc, 21 căn nhà tình nghĩa, hàng trăm áo phao, tủ thuốc y tế, máy liên lạc và nhu yếu phẩm cần thiết cho ngư dân.

Mô hình tổ đội sản xuất, một sáng kiến được nhiều địa phương áp dụng, điển hình như tại Quảng Ngãi, Hà Tĩnh, Phú Yên… triển khai đã tạo nên liên kết bền chặt giữa các tàu cá. Ngư dân không còn “đèn nhà ai nấy rạng” mà cùng hỗ trợ, cứu hộ lẫn nhau, chia sẻ kinh nghiệm và tăng hiệu quả sản xuất. Mô hình này cũng giúp ngư dân tham gia vào hệ thống giám sát hành trình, tuân thủ quy định pháp luật và tham gia bảo vệ chủ quyền biển đảo một cách có tổ chức.

ATVSLĐ trên tàu cá không chỉ là trách nhiệm của từng ngư dân, người lao động mà còn là nhiệm vụ trọng tâm của tổ chức công đoàn các cấp. Từ những hành động cụ thể như tờ rơi, máy ICOM, lá cờ Tổ quốc, đến chương trình “Tấm lưới nghĩa tình” hay mô hình tổ đội sản xuất, Nghiệp đoàn nghề cá đã và đang tạo nên một điểm tựa vững chắc giúp ngư dân an toàn trên biển, làm việc hiệu quả và tự hào với nghề biển. Đây chính là nền tảng vững chắc để ngành thủy sản phát triển bền vững, hiện đại và nhân văn trong tương lai.

https://cuocsongantoan.laodongcongdoan.vn/an-toan-ve-sinh-lao-dong-tren-tau-ca-diem-tua-de-ngu-dan-vuon-khoi-bam-bien-112421.html?gidzl=27dT7YJmmbyCOTaT8Et0MWfZs1qzwC5GHpJP76tja5f5PzuTQUkIMHCsYHeulySDHpNP7JWPlofr8FF1NW