Năm 2025 là năm bản lề trong thực hiện Nghị quyết 02-NQ/TW về đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới. Với mục tiêu phát triển thêm 1,65 triệu đoàn viên, tổ chức Công đoàn đang nỗ lực thực hiện các giải pháp đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở.

Tuy nhiên, trong chính thời điểm ấy, tổ chức Công đoàn cũng đang bước vào giai đoạn sắp xếp tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, nhất là ở khối công đoàn cấp trên cơ sở. Điều đó dẫn đến một nghịch lý: số lượng cán bộ ít hơn, nhưng khối lượng nhiệm vụ – đặc biệt là nhiệm vụ phát triển đoàn viên – lại tăng cao.

Nghị quyết 02 và yêu cầu mới đặt ra cho Công đoàn

Nghị quyết 02 của Bộ Chính trị, ban hành ngày 12/6/2021, nêu rõ yêu cầu: “Phấn đấu đến năm 2030, cả nước có 13-14 triệu đoàn viên công đoàn.”

Cụ thể, trong năm 2025, Tổng LĐLĐ Việt Nam đặt mục tiêu phát triển thêm 1,65 triệu đoàn viên, trong đó: Trọng tâm là khu vực ngoài nhà nước – nơi tập trung đông người lao động nhưng tỷ lệ gia nhập Công đoàn còn thấp; đồng thời, yêu cầu tăng cường giới thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng, gắn công tác phát triển đoàn viên với xây dựng tổ chức chính trị – xã hội vững mạnh tại cơ sở.

Về tổ chức bộ máy, Nghị quyết cũng nhấn mạnh: “Sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả... giảm đầu mối trung gian, đẩy mạnh phân cấp cho công đoàn cơ sở.”

Điều đó có nghĩa là trách nhiệm phát triển đoàn viên – vốn trước đây có sự hỗ trợ nhiều từ công đoàn cấp trên – nay sẽ chuyển dần về cho công đoàn cơ sở. Đây là thách thức không nhỏ.

Thách thức của công đoàn cơ sở khi bộ máy tinh gọn

Thực tế tại nhiều địa phương cho thấy: Một số LĐLĐ quận/huyện, công đoàn ngành địa phương đã thực hiện sáp nhập, giảm số lượng cán bộ chuyên trách.

Trong khi đó, các công đoàn cơ sở, nhất là trong doanh nghiệp tư nhân và FDI, thường có cán bộ công đoàn “kiêm nhiệm”, không được đào tạo bài bản, thời gian dành cho công tác công đoàn bị hạn chế.

Nhiều đơn vị phải gánh vác thêm nhiệm vụ của cấp trên, trong khi điều kiện làm việc, ngân sách và nhân lực không tăng.

Tình trạng này khiến cho việc tiếp cận doanh nghiệp mới, tuyên truyền vận động người lao động tham gia Công đoàn, tổ chức các hoạt động chăm lo để giữ chân đoàn viên... trở nên quá tải.

Vẫn có cách để phát triển đoàn viên hiệu quả

Tuy khó, nhưng nhiều công đoàn cơ sở đã tìm được cách làm sáng tạo, cho thấy nếu biết tận dụng các nguồn lực mới, chuyển đổi cách làm, thì vẫn có thể phát triển đoàn viên trong điều kiện tinh giản bộ máy. Một số kinh nghiệm tiêu biểu:

Phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương

Tại một số khu công nghiệp ở Bắc Giang, Đồng Nai, cán bộ công đoàn phối hợp chặt chẽ với Ban quản lý KCN, chính quyền xã/phường để thu thập thông tin doanh nghiệp chưa có tổ chức Công đoàn, từ đó xây dựng kế hoạch tiếp cận.

Sử dụng tổ công đoàn lâm thời – công nhân nòng cốt

Ở nhiều doanh nghiệp FDI, cán bộ công đoàn khó tiếp cận trực tiếp, thì việc tìm và bồi dưỡng 1–2 công nhân “hạt nhân” đóng vai trò tuyên truyền, vận động bạn bè cùng gia nhập Công đoàn, mang lại hiệu quả bất ngờ.

Truyền thông bằng mạng xã hội và AI

Một số công đoàn tại TP.HCM, Bình Dương đã tận dụng Zalo, Facebook, TikTok... để truyền thông về quyền lợi đoàn viên, đồng thời sử dụng công cụ AI đơn giản như ChatGPT để viết bài, tạo hình ảnh nhanh hơn – tiết kiệm thời gian nhưng vẫn hiệu quả.

Gợi ý 5 hướng đi cho cán bộ công đoàn cơ sở

Dưới đây là 5 hướng đi thực tế, dễ áp dụng, giúp công đoàn cơ sở vượt qua thách thức “người ít – việc nhiều”:

https://laodongcongdoan.vn/nghi-quyet-02-va-bai-toan-tang-truong-doan-vien-trong-giai-doan-tinh-gon-bo-may-110815.html